Online leren: de do’s en don’ts

Bedrijven hebben e-learning massaal omarmd. Maar er zijn ook valkuilen. Leer van hun ervaringen! In deze blog schets ik 7 valkuilen en hoe je die kunt vermijden.

E-learning kent ook risico's. Hoe vermijd je die?

Binnenkort bestaat online leren (of: e-learning:) 20 jaar. Bedrijven en andere organisaties hebben het massaal omarmd. De snelle opkomst van het internet, social media en mobiele apparaten (tablets en smartphones) hielp daarbij. Ook kostenoverwegingen speelden een belangrijke rol. Online leren is een vorm van eigentijds leren. Maar het kent ook nadelen, kinderziekten – en valkuilen. Voorkom dat je het leergeld moet betalen dat andere bedrijven al hebben betaald. Trap niet in de valkuilen. Leer van de ervaringen van anderen. In deze blog schets ik 7 valkuilen. En ik laat zien hoe je die kunt vermijden.

Valkuil 1 - Eenrichtingsverkeer

Vaak worden e-learnings efficiënt geproduceerd en top-down geïntroduceerd. Voor de ‘producenten’ is het uitgangspunt meestal de verplichte leerstof. Ze verdiepen zich niet in de behoeften van de deelnemers. De stof sluit weinig of niet aan op de belevingswereld van die medewerkers. Het raakt de vragen waar zij mee worstelen niet. En doordat er weinig of geen interactie is, werkt deze manier van leren niet stimulerend. In dat geval ervaren medewerkers het volgen van de online leermodules al gauw als een ‘moetje’. Het resultaat van het volgen van deze lessen is gering.

Hoe dan wel?

  • Betrek management, sleutelfiguren en medewerkers bij de productie. Waarom moeten of willen zij meer leren over een bepaald onderwerp?
  • Gebruik de expertise van klanten en medewerkers om de training aansprekend en praktijkgericht te maken.
  • Zorg voor interactie, laat deelnemers reageren op elkaar, daag mensen uit hun ideeën en ervaringen te delen.
  • Ga pas live na een try-out waarbij je enkele medewerkers betrekt bij de kwaliteitscontrole op de inhoud.  

Valkuil 2 - Scheiding van werken en leren

In traditionele organisaties zijn de werelden van presteren en leren gescheiden. Opleidingen, trainingen en cursussen vinden niet plaats op het werk, maar op de hei of op een deprimerende B-locatie. Zolang de inhoud van de lessen niet direct aansluit op waar medewerkers mee bezig zijn, blijft die scheiding in stand. Ze moeten er speciaal “voor gaan zitten” – als ze daar zin in hebben of als ze daartoe verplicht worden. Zo blijft de scheiding tussen werken en leren een hardnekkige. De meerwaarde van online leren: het kan overal komt zo niet tot zijn recht. 

Hoe dan wel?

  • Bied een brede variatie aan inhoud in kleine, ‘hapklare brokken’, waar een deelnemer altijd en overal bij kan als hij dat wensten op het moment dat hij het nodig heeft. Dus met name tijdens het werk!
  • Ondersteun vormen van sociaal leren: de mogelijkheid om online – op een leerplatform of het intranet – vragen te stellen aan collega’s over dingen waar zij in het werk tegenaan lopen. Vragen die snel beantwoord worden. Antwoorden die weer worden gedeeld.
  • Maak verplichte e-learnings waar weinig interactie in zit aantrekkelijker door deze samen op een groot scherm te bekijken, met hapje en drankje, met mogelijkheid tot directe feedback na afloop. 

Valkuil 3 - Informatie dump

In sommige e-learnings wordt een bak informatie uitgestort over de medewerkers. Veel leesteksten, alleen onderbroken door de button ‘volgende’. Saaie stof, moeilijk te lezen, weinig beeldmateriaal, weinig uitdaging, statisch, slaapverwekkend, niet leuk. Mensen die de afgelopen jaren van school of universiteit komen zijn helemaal niet meer gewend om zo te leren. Voor hen is dat wel heel erg uit de tijd van opa en oma. De verleiding om door dergelijke stof ‘heen te klikken’ wordt dan wel heel erg groot. Maar kun je het de medewerkers kwalijk nemen?

Hoe dan wel?

  • Maak een aantrekkelijke mix van lezen, luisteren, kijken en zelf iets doen – zorg voor afwisseling.
  • Maak korte teksten in spreektaal en licht de sleutelwoorden uit.
  • Ondersteun zoveel mogelijk met foto’s of korte filmpjes: beelden zeggen meer dan 1000 woorden!
  • Bouw interactieve elementen in: vraag en antwoord. Vraag om een reactie of praktijkvoorbeeld.
  • Bouw spelelementen in – ‘serious gaming’  is in opmars in de wereld van leren en ontwikkelen. En dat sluit aan op de belevingswereld van jongeren.
  • Het kan zoveel leuker! Wat dacht je van iets meer humor? 

Valkuil 4 - Geen inbedding in leercultuur

Je investeert als bedrijf veel in de productie van ‘state-of-the-art’ online leermodules, die ook nog eens interactief en aantrekkelijk zijn. Maar als die niet zijn ingebed in een leercultuur, dan is het een verspilling van tijd, geld en energie. Bedrijven zonder leercultuur stralen in alles uit dat het werk altijd voorgaat. Dat leren en ontwikkelen wel nodig is, maar dan vooral niet ten koste van het werk. Leer vooral buiten werktijd! 

Hoe dan wel?

  • Bouw stap voor stap aan een echte leercultuur. Cultuurveranderingen gaan langzaam, het is een kwestie van een lange adem.
  • Ondersteun een leercultuur via het opzetten van een community of practice: kennis delen, kennis ontwikkelen, samen problemen oplossen en oplossingen delen. Dat heet sociaal leren – van elkaar, met elkaar.
  • Creëer een online leerplatform dat makkelijk toegankelijk is.
  • Geef als leidinggevende het goede voorbeeld door ook op het leerplatform aanwezig te zijn: walk the talk!

Valkuil 5 - Geen begeleiding

Deelnemers moeten alles zelf uitzoeken. De communicatie vanuit de organisatie laat te wensen over of is ronduit slecht. Het is niet duidelijk bij wie deelnemers met hun vragen terecht kunnen. Het leerprogramma is dan misschien altijd en overal bereikbaar, maar het antwoord op een vraag die ze stellen kan weken op zich laten wachten. Lopen mensen vast, dan is er geen begeleiding voor hen. Dat kan heel frustrerend zijn voor deelnemers. Dan is wegklikken snel gepiept. 

Hoe dan wel?

  • Besteed niet alleen aandacht aan de inhoud van de leermodules, maar ook aan alles erom heen: communicatie, begeleiding, helpdesk, contact.
  • Ontwerp een handzame introductie op 1 A4, makkelijk te printen, waar alles wat je moet weten duidelijk en overzichtelijk op staat.
  • Regel dat deelnemers online vragen kunnen stellen die binnen 24 uur worden beantwoord.  

Valkuil 6 - Haperende techniek en systemen

ICT is vaak een bron van ellende. Deelnemers hebben tijd vrijgemaakt om een online module te gaan doen, maar de techniek werkt niet. Paniek. Niet kunnen inloggen, problemen met de navigatie, stukken tekst of beeld die van het scherm vallen op tablet of smartphone, het niet kunnen vinden van de leermodule in het Leer Management Systeem, de app die niet werkt, enzovoort. Dat kan ook bijzonder frustrerend zijn voor deelnemers. Toch is veel van dit soort ellende te voorkomen. 

Hoe dan wel?

  • Regel de functionaliteit van de online module ook voor mobiel leren op tablets en smartphones.
  • Maak het inloggen niet onnodig ingewikkeld, zorg dat ze hun reguliere gebruikersnaam en wachtwoord kunnen gebruiken om toegang te krijgen.
  • Test de werking van de online module uitgebreid vóór het live gaan: test – test – test, check en dubbel check!

Valkuil 7 - Niet belonen voor inzet

Deelnemers die de module met succes afronden, die de mogelijkheid tot interactie ruim hebben benut, zich hebben ingezet om hun bijdrage te leveren, worden vaak niet beloond. Dat is geen warme afsluiting. En ook een gemiste kans om trotse deelnemers te krijgen. Een valkuil, die makkelijk is te voorkomen. 

Hoe dan wel?

  • Regel in ieder geval dat mensen na afronding een (deel)certificaat krijgen.
  • Zorg dat deelnemers bij langere modules hun voortgang kunnen monitoren: op elk moment een overzicht kunnen krijgen van het aantal punten dat ze hebben gescoord ten opzichte van het maximaal te behalen aantal punten. Dat werkt prima.
  • Zet deelnemers die zich hebben ingezet bij de voorbereiding en ontwikkeling van online leermodules apart in het zonnetje. 

Wil je online leermodules maken voor deelnemers in jouw bedrijf of organisatie? Zonder op klaarlichte dag in één of meer van deze valkuilen te trappen? Een gewaarschuwd mens telt voor twee. Er komt veel bij kijken en als je er werk van maakt, dan kun je het beter maar gelijk goed doen.  

Heb je hier concrete expertise en hands-on ervaring bij nodig? Neem dan contact met me op. Samen kunnen we kijken hoe ik jou kan helpen. 

Benieuwd naar wat loopbaancoaching voor jou kan betekenen?

Neem contact op